Równość płci w biznesie od lat jest jednym z kluczowych tematów w dyskusjach o przyszłości rynku pracy i zarządzania. W odpowiedzi na wciąż niski udział kobiet w zarządach i innych organach decyzyjnych, Unia Europejska przyjęła dyrektywę 2022/2381, której celem jest zwiększenie liczby kobiet w zarządach i radach nadzorczych spółek giełdowych. Nowe przepisy stanowią przełomowy krok w stronę bardziej zróżnicowanego i inkluzywnego świata biznesu. Co oznaczają dla firm, jak wpłyną na rynek i czy Polska jest gotowa na ich wdrożenie?

Nowe przepisy UE – przełom dla kobiet w biznesie? 

Dyrektywa 2022/2381, znana również jako „Women on Boards Directive”, została przyjęta przez Unię Europejską w listopadzie 2022 roku. Zobowiązuje ona duże spółki giełdowe do zapewnienia większej reprezentacji kobiet w organach zarządczych. Do 30 czerwca 2026 roku spółki te będą musiały spełnić jeden z dwóch warunków: 

• 40% kobiet wśród dyrektorów niewykonawczych (np. w radach nadzorczych),
• lub 33% kobiet we wszystkich stanowiskach zarządczych, obejmujących zarówno dyrektorów wykonawczych, jak i niewykonawczych.

Unia Europejska od lat podejmuje kroki w kierunku zwiększenia różnorodności w strukturach zarządczych. Choć w niektórych krajach, takich jak Norwegia czy Francja, wprowadzono już podobne regulacje, to jednak na poziomie całej Wspólnoty proces ten wymagał wielu lat negocjacji i debat. Przyjęcie dyrektywy to efekt rosnącej świadomości, że różnorodność płci w biznesie nie jest tylko kwestią etyczną, ale także przynosi wymierne korzyści gospodarcze i społeczne.

Państwa członkowskie UE miały czas do 28 grudnia 2024 roku na wprowadzenie tych regulacji do krajowego porządku prawnego. Ich wdrożenie wymaga nie tylko legislacyjnych zmian, ale także przemyślanych strategii wspierających kobiety w awansie na najwyższe stanowiska kierownicze. Kluczowe znaczenie będą miały programy mentoringowe, promowanie kobiet w biznesie oraz eliminacja barier systemowych, które dotychczas utrudniały im dostęp do zarządów i rad nadzorczych.

Jakie firmy obejmą nowe regulacje? 

Dyrektywa dotyczy spółek giełdowych, ale nie wszystkich. Przepisy obejmują firmy zatrudniające więcej niż 250 pracowników oraz spełniające określone kryteria finansowe: 

• Roczny obrót powyżej 50 mln euro,
• Suma bilansowa powyżej 43 mln euro.

Oznacza to, że dyrektywa nie obejmie mniejszych firm czy startupów, które nie spełniają tych warunków. Jednak warto zauważyć, że regulacje te mogą wyznaczać nowe standardy dla całego rynku pracy. W Polsce nowe regulacje obejmą około 160–170 z 410 spółek notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie. Choć to niecała połowa firm, ich wpływ na gospodarkę i kształtowanie trendów biznesowych jest ogromny.

Wdrożenie nowych zasad wymagać będzie od firm nie tylko dostosowania struktur zarządzania, ale również wprowadzenia bardziej przejrzystych zasad rekrutacyjnych. Eksperci wskazują, że kluczowe będzie odejście od nieformalnych sieci kontaktów, które dotychczas dominowały przy obsadzaniu wysokich stanowisk. Warto również zauważyć, że część spółek już teraz wprowadza własne polityki zwiększające różnorodność płciową, aby wyprzedzić regulacje i uniknąć nagłych zmian organizacyjnych w 2026 roku.

Jaki jest aktualny udział kobiet w zarządach? 

Chociaż w wielu krajach od lat podejmuje się działania na rzecz zwiększenia liczby kobiet w zarządach, dane pokazują, że ich udział wciąż jest niski.

• W Polsce kobiety stanowią zaledwie 13,9% członków zarządów i 20,6% członków rad nadzorczych.
• Dla porównania, w Norwegii – kraju, który jako pierwszy na świecie wprowadził ustawowe parytety płci – kobiety stanowią ponad 40% członków rad nadzorczych.
• Średnia unijna wynosi 31,5%, co pokazuje, że Polska znajduje się poniżej europejskich standardów.

Pomimo rosnącej świadomości na temat korzyści płynących z większej różnorodności w zarządach, tempo zmian jest powolne. Częściowo wynika to z utrwalonych schematów rekrutacyjnych oraz braku dostępu kobiet do sieci kontaktów biznesowych. Wprowadzenie dyrektywy ma na celu przyspieszenie tych zmian i stworzenie bardziej zrównoważonych struktur zarządzania. Niektóre firmy w Polsce już teraz dostrzegają korzyści płynące z większej liczby kobiet w zarządach oraz  na wysokich stanowiskach, co widać zwłaszcza w sektorach związanych z nowymi technologiami oraz usługami finansowymi.

Korzyści biznesowe wynikające z różnorodności w zarządach 

Badania jednoznacznie wskazują, że większa różnorodność w zarządach wpływa pozytywnie na wyniki finansowe firm. McKinsey & Company w swoim raporcie wykazało, że przedsiębiorstwa o większej różnorodności płciowej w zespołach zarządzających osiągają o 25% wyższe zyski operacyjne w porównaniu do tych o mniej zróżnicowanej strukturze.

Kobiety w zarządach przyczyniają się do:

• Większej innowacyjności – zespoły z większą różnorodnością płci podejmują bardziej kreatywne decyzje,
• Lepszego zarządzania ryzykiem – kobiety częściej zwracają uwagę na długoterminowe skutki decyzji,
• Lepszego zrozumienia klientów – zwłaszcza w sektorach B2C, gdzie kobiety stanowią większość konsumentów.

Dodatkowo, różnorodność w zarządach jest pozytywnie oceniana przez inwestorów. Firmy, które aktywnie promują kobiety w zarządach i na stanowiskach kierowniczych, często mają lepszą reputację i przyciągają bardziej świadomych interesariuszy.

Nowa dyrektywa UE ma szansę nie tylko wyrównać szanse płci w biznesie, ale także przyczynić się do wzrostu efektywności zarządzania i lepszego dopasowania organizacji do dynamicznie zmieniającego się świata.

Źródła:

Strefa Inwestorów, „Kobiety w zarządach – nowe przepisy UE”

Polska Agencja Prasowa, „Kobiety w radach nadzorczych – jak Polska wypada na tle UE?”

Rzeczpospolita, „Polska spóźniona z wdrożeniem dyrektywy o równości płci”

McKinsey & Company, „Diversity Wins: How Inclusion Matters”

Komisja Europejska, „Women on Boards Directive”