Słyszałeś kiedyś zdanie: „Jeżeli nie ma Cię na Facebooku, to nie istniejesz”? W dzisiejszych czasach posiadanie konta w serwisach społecznościowych jest zjawiskiem powszechnym. Dotyczy to nie tylko dorosłych i młodzieży, ale również dzieci. I choć wiele mediów społecznościowych ma ograniczenia wiekowe (zazwyczaj 13 lat), to dzieci i tak korzystają z nich codziennie. Czy warto więc wykorzystać ten obszar nowych technologii w celach edukacyjnych lub do kontaktu uczniów z nauczycielami?
Media społecznościowe stwarzają duże możliwości przekazywania wiedzy uczniom. Pozwalają na realizację takich celów dydaktycznych jak kształtowanie umiejętności pracy zespołowej i nawiązywanie kontaktów, czy pogłębianie umiejętności wyrażania swoich poglądów podczas sieciowych dyskusji. Szkoły i klasy mogą zakładać na Facebooku specjalne grupy, dzięki którym uczniowie będą mogli pomagać sobie nawzajem w nauce i dzielić się opiniami na tematy związane z codziennym życiem w szkole. Nauczyciele mogą zachęcać uczniów do śledzenia na Twitter naukowców i publicystów, lub szukania interesujących ich filmów na YouTube. Instagram i Snapchat mogą być wykorzystywane do ekspozycji prac uczniów oraz zdjęć i filmów z życia szkoły.
Wszystko to sprawia, że media społecznościowe mogą zbliżyć uczniów do szkoły i zachęcić ich do dociekliwego zgłębiania tematów, którymi się interesują. Dlatego tak istotna jest rola nauczyciela jako przewodnika, który nie tylko nie zamknie się na możliwości wykorzystania w szkole mediów społecznościowych, ale pokaże uczniom, jak bezpiecznie, prawidłowo i w sposób wartościowy z nich korzystać. Nie można bowiem zapominać, że z korzystaniem z mediów społecznościowych związane są nie tylko korzyści, ale również i niebezpieczeństwa. Poniżej opisane zostaną wybrane z nich.
Udostępnianie informacji i wizerunku w Internecie
Każdy ma prawo decydować, co publikuje w sieci. Nie wszyscy jednak zdają sobie sprawę z tego, jakie może to rodzić konsekwencje. Udostępniane adresy e-mail, numery telefonów, prywatne zdjęcia i filmy, mogą trafić w niepowołane ręce. Dlatego prywatność, waga udostępnianych informacji, czy ochrona wizerunku to tematy, jakie powinny często pojawiać się w dyskusjach z młodzieżą o mediach społecznościowych. Warto również przypominać młodzieży o podstawowych zasadach bezpieczeństwa w Internecie czy odpowiedniego budowania haseł. Istotne jest również zastanowienie się dwa razy, zanim coś zmieścimy na profilu, weryfikowanie tożsamości osób, które zapraszamy do grupy znajomych, nie otwieranie podejrzanych linków. Uczniowie powinni być świadomi, jakie mogą być konsekwencje lekkomyślnego korzystania z mediów społecznościowych i „wrzucania” do sieci zdjęć i filmów.
Chęć upodobnienie się do idoli z Internetu
W mediach społecznościowych jest coraz więcej influencerów, a celebryci coraz chętnej pokazują swoje życie prywatne. Obserwująca ich młodzież często nie zdaje sobie jednak sprawy z tego, że to co ogląda o nich w Internecie jest zazwyczaj przemyślaną kampanią reklamową, i ma niewiele wspólnego z rzeczywistym życiem. Zbyt duże rozbieżności występujące pomiędzy ich życiem mogą wywoływać u młodych ludzi przygnębienie i obniżenie poczucia własnej wartości, a nawet depresję. Niezwykle ważne zatem jest, by prowadzić dialog z młodzieżą i uzmysławiać jej, że wykreowany w Internecie świat nie jest jedynym wyznacznikiem tego, jak powinniśmy wyglądać czy jacy być.
Co jest prawdziwe, a co fałszywe
W artykule Czy sztuczna inteligencja zwalczy fake newsy (https://digitaluniversity.pl/digital-news/czy-sztuczna-inteligencja-zwalczy-fake-newsy/) sygnalizowaliśmy problem nieprawdziwych informacji w Internecie. Fake newsy to już nie tylko wiadomości pisane. To również filmy przedstawiające sławnych ludzi, którzy wydają się mówić i robić rzeczy, których nigdy nie mówili ani nie robili. Nawet dorośli mogą mieć problemy z oceną prawdziwości i wiarygodności informacji, dlatego niezwykle ważna jest świadomość tego problemu wśród młodzieży. Warto wyposażyć ich w umiejętność krytycznego przyglądania się faktom i odróżniania ich od opinii. W tym celu nauczyciele mogą zachęcać uczniów do szukania potwierdzenia informacji znalezionej w mediach społecznościowych w innych wiarygodnych źródłach, sprawdzać kim jest autor informacji, czy jest specjalistą w danej dziedzinie. Ponadto warto zwracać uwagę młodzieży na to, czym różni się fakt od opinii, oraz dlaczego tak ważna jest możliwość odróżnienia prawdziwej od nieprawdziwej informacji.
FOMO czyli lęk przed „wypadnięciem z obiegu”
Nastolatkowie wydają się nie rozstawać ze swoimi telefonami. Takie zachowanie może doprowadzić do lęków, że brak dostępu do Internetu spowoduje, że zostaną zapomniani, lub coś bardzo ważnego ich ominie. To ostatnie określane jest jako FOMO (z angielskiego fear of missing out). Pamiętając, że relacje z rówieśnikami, również te online, są dla młodzieży bardzo ważne, szkoła może pomóc uczniom w uchronieniu się przed FOMO. Nauczyciel może przybliżyć im to zagadnienie, zastosować ćwiczenia lub rozmowę, by uczniowie mogli sami rozpoznać, kiedy bycie cały czas „w kontakcie” może przynosić więcej szkody niż pożytku i co mogą zrobić, żeby ustrzec się FOMO, i jak sobie z nim poradzić. Ważne jest, by młodzież potrafiła dostrzec niepokojące sygnały.
Poruszone powyżej zagadnienia to jedynie czubek góry lodowej tematyki związanej z korzystaniem przez młodzież z mediów społecznościowych. Jest to jednak dobry początek do zwiększania ich świadomości zagrożeń płynących z korzystania z Internetu.
